We zijn aangekomen bij het laatste punt uit ons 10-puntenplan voor de politiek. De voorgaande negen punten zijn allemaal gebaseerd op de ruim 550 signalen die de OmbudsSpits Werk & Participatie de afgelopen vijf jaar ontvangen heeft. Dit laatste punt is niet zozeer een onderwerp waar veel directe signalen over ontvangen zijn, maar is wel een rode draad bij alle voorgaande punten. Het is onmisbaar bij het verbeteren van beleid en uitvoering: betrek de mensen die dit beleid en deze uitvoering ondergaan ook – en écht – bij het bedenken, maken en uitvoeren van politieke plannen. Ook omdat dit een basisprincipe van het VN-verdrag voor de rechten van mensen met een handicap is: “Niets over ons zonder ons.”

In de afgelopen negen punten is beschreven waar wet- en regelgeving nog vaak een grote belemmering is voor mensen met een arbeidsbeperking en werkgevers om te kunnen werken naar hun mogelijkheden en wensen. Naast irritaties, stress, angst, onzekerheid, gelatenheid, somberheid en boosheid over het beleid en de uitvoering is er ook verontwaardiging en ongeloof: “Hoe kunnen politiek en ambtenarij zoiets in hemelsnaam verzinnen?” en “Als ze dit nou eerst getoetst zouden hebben in de praktijk hadden ze meteen kunnen weten dat het zo niet werkt…” zijn uitingen hiervan. Vaak worden politieke plannen, beleid en uitvoering nagenoeg geheel bedacht en uitgevoerd door mensen die zelf geen arbeidsbeperking hebben. Mensen die zelf niet de problemen ervaren die in de negen voorgaande punten beschreven zijn. En uit de ontvangen signalen blijkt dat daardoor beleid en uitvoering onvoldoende aansluiten bij die praktijk. En dat daardoor werken nog vaak niet loont, dat beleid nog vaak krom is, dat er vanuit de ambtelijke uitvoering nog te vaak wantrouwen in de burgers is, dat beeldvorming over ‘ons’ nog te negatief is, dat voorzieningen toegekend krijgen nog te bureaucratisch is en dat wet- en regelgeving nog vaak te ingewikkeld is.

Daarom is ons tiende en laatste punt van ons plan voor de politiek, ambtenarij en uitvoering: betrek mensen met een arbeidsbeperking bij beleid, besluitvorming en uitvoering. En dan niet alleen achteraf of alleen reactief via internetconsultaties (die overigens nog lang niet altijd toegankelijk zijn voor mensen met bepaalde beperkingen), maar veel meer dan nu proactief. Politiek, overheid, ambtenaren, uitvoerders en sociale partners: betrek ‘ons’ ook aan de voorkant bij het tot stand komen van beleid en wet- en regelgeving. Toets van tevoren hoe beleidsplannen in de praktijk uitwerken en niet pas achteraf. Laat (vertegenwoordigers van) mensen met een arbeidsbeperking deze beleidsplannen ook van tevoren toetsen, niet incidenteel maar blijvend. Zowel een toets op de effecten in de praktijk, als ook een toets of nieuwe beleidsvoorstellen en -plannen in lijn zijn met het VN-verdrag. Geef mensen met een arbeidsbeperking een echte stem en een echte impact. Want dat is echte inclusie: niet alleen meepraten, maar ook meebeslissen. Niet alleen omdat dat conform het VN-verdrag is, maar ook omdat beleid, besluitvorming en uitvoering daar beter van worden. En dat daardoor werken gaat lonen, beleid en wet- en regelgeving logischer en eenvoudiger worden, voorzieningen beter toegekend worden, beleid en uitvoering uitgaan van vertrouwen en dat beeldvorming over ‘ons’ positiever en realistischer worden. Alleen dan kunnen we gezamenlijk een echt inclusieve arbeidsmarkt bereiken, waar iedereen kan werken naar zijn/haar/x mogelijkheden en wensen.