Onlangs hebben we ons 10-puntenplan gelanceerd, om de arbeidsmarkt en de wet- en regelgeving rondom mensen met een arbeidsbeperking en werkgevers te verbeteren. Dit plan is gericht aan politieke partijen, beleidsmakers en uitvoerders. De tien punten zijn gebaseerd op de signalen die de OmbudsSpits ontvangen heeft. Eén van deze punten is:
werken moet altijd lonen.
Positief is dat in nagenoeg alle (concept-)partijprogramma’s staat dat werken moet lonen. Dat is ook logisch: er zal geen enkele partij zijn die vindt dat werken niet moet lonen. Er worden verschillende dingen benoemd, zoals het ingewikkelde stelsel van toeslagen aanpakken, het minimumloon verhogen en lagere lasten op arbeid. Maar wat geen enkele partij noemt, is dat het vanuit een uitkering nog vaak niet loont om te gaan werken! Omdat je dan ‘te veel ontvangen uitkering’ moet terugbetalen en dat is soms meer dan het loon of het inkomen als zzp’er, met name bij de WAO en de Wajong. Of omdat je dan in een andere, lagere uitkering komt, bijvoorbeeld vanuit de IVA in de WGA, of vanuit de WGA 80-100% in de WGA 35-80% met het risico om in de vervolguitkering te komen. Of omdat je loon of inkomen als zzp’er niet alleen leidt tot minder uitkering, maar ook tot fors lagere toeslagen en die combinatie leidt tot een financiële achteruitgang.
Over iemand in de WAO die door te gaan werken er 1.700 euro op achteruitging schreef ik al eerder deze blog.
Signalen van mensen met een uitkering
Maar er zijn veel meer signalen bij de OmbudsSpits binnengekomen dat werken niet loont. Een veelgenoemd signaal is van mensen in de WGA dat ze angst hebben dat door (meer) te gaan werken of door een hoger uurloon ze hun uitkering verliezen of naar een lagere WGA-uitkering gaan, waardoor (meer) werken niet loont. Een ander veelgenoemd signaal is van mensen in de IVA die aangeven dat UWV hen niet kan antwoorden op hun vraag of ze door te gaan werken erop vooruitgaan. Of worden zelfs ontmoedigd door UWV om te gaan werken. En dus gaan ze dan maar niet werken. En van mensen in de Wajong heb ik meermaals het signaal ontvangen dat ze ‘opeens’ dusdanig veel geld moesten terugbetalen aan UWV dat ze in de financiële problemen of zelfs schuldsanering kwamen. Ook zij zijn bang geworden om (weer) te gaan werken. Daarbij zeggen mensen met een UWV-uitkering regelmatig dat niemand voor hen financieel inzichtelijk kan maken of werken ook daadwerkelijk gaat lonen.
Verandering is nodig!
Dit moet dus echt veranderen. Misschien door uitkeringen veel minder of zelfs niet te verrekenen. Misschien met een garantiebedrag waardoor iemand die werkt er altijd op vooruitgaat ten opzichte van de uitkering. Welke oplossing dan ook, het moet drastisch verbeterd worden. En de meesten van hen hoeven niet ‘geprikkeld’ te worden door systemen, want al deze mensen werkten al vóór ze in de uitkering kwamen. Hopelijk dat de politieke partijen en uitvoerders dit systeem gaan verbeteren. Want dat is noodzakelijk als we met elkaar willen dat meer mensen met een arbeidsbeperking gaan werken.
